Πάνω από 36 εκατομμύρια Ισπανοί πολίτες κλήθηκαν σήμερα Κυριακή στις κάλπες, για την ανανέωση της σύνθεσης του Κοινοβουλίου και της Γερουσίας. Σε μια εκλογική αναμέτρηση που, όπως όλα δείχνουν, δεν αναδεικνύει αυτοδύναμη κυβέρνηση και εκπλήσσει με το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής - δεδομένου ότι για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της χώρας τέσσερα κόμματα διεκδίκησαν επί ίσοις όροις την εξουσία.
Τα πρώτα exit polls δημοσιεύθηκαν μόλις έκλεισαν οι κάλπες, δηλαδή στις 8.00 το βράδυ (9.00 μ.μ. ώρα Ελλάδος). Σύμφωνα με αυτά, ο δικομματισμός πέφτει κάτω από το 50%, ο Μαριάνο Ραχόι χάνει την αυτοδυναμία και οι Σοσιαλιστές αποσπούν το χαμηλότερο ποσοστό στην ιστορία τους. Ενισχυμένοι οι Podemos, έρχονται δεύτεροι σε ψήφους αλλά τρίτοι σε έδρες, λόγω του ισπανικού εκλογικού συστήματος. Είναι πάντως πρώτοι στη Χώρα των Βάσκων και στην Καταλονία, δεύτεροι στη Μαδρίτη, και τρίτοι στην Ανδαλουσία. Μεγάλοι χαμένοι, οι Ciudadanos, καθώς βλέπουν τις προσδοκίες τους να απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, σύμφωνα τουλάχιστον με τις πρώτες εκτιμήσεις μετά το κλείσιμο της κάλπης.
Σύμφωνα με τo ΤVE, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) κερδίζει τις εκλογές καταλαμβάνοντας 114-118 έδρες και ακολουθούν οι Σοσιαλιστές (PSOE) και οι Podemos, αμφότεροι με 76-80 έδρες. Οι Ciudadanos αναμένεται να κερδίσουν από 47 έως 50 έδρες.
Ελαφρώς διαφορετική εικόνα δίνουν τα exit polls του Antena 3: το PP κερδίζει 121-124 έδρες, οι Ciudadanos 46-50, το PSOE 79-83 και οι Podemos 70-74 έδρες. O συνασπισμός της Ενωμένης Αριστεράς καταλαμβάνει 2-4 έδρες.
Το ποσοστό συμμετοχής τελικά παρέμεινε σταθερό, κοντά στο 58,36%, αυξημένο κατά μόλις 1 μονάδα περίπου σε σχέση με την εκλογική αναμέτρηση του 2011 - κι αυτό παρότι φέτος ήταν εγγεγραμμένοι731.744 ψηφοφόροι επιπλέον. Λόγω της αμφίρροπης μάχης και της κρισιμότητας του αποτελέσματος, η προσέλευση των αναμενόταν να ξεπεράσει κάθε ιστορικό ρεκόρ...
Τα δύο νέα κόμματα, οι αριστεροί Podemos («Μπορούμε») και οι κεντρώοι Ciudadanos («Πολίτες»), έχουν διεμβολίσει τους δύο παραδοσιακούς πόλους της ισπανικής πολιτικής κατά τα τελευταία 38 έτη της μεταπολίτευσης, το κυβερνών δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) και τους Σοσιαλιστές (PSOE).
36,5 εκατομμύρια ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για να ανανεώσουν τo Congreso de los Diputados (Κάτω Βουλή, 350 έδρες) και τη Γερουσία (208 έδρες)Τα 36,5 εκατομμύρια των ψηφοφόρων κλήθηκαν στις κάλπες για να ανανεώσουν τo Congreso de los Diputados (Κάτω Βουλή, 350 έδρες) και τη Γερουσία (208 έδρες). Αμφότερα τα σώματα θα ψηφίσουν για τον Presidente del Gobierno, τον Ισπανό πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα θα είναι πρώτο σε ψήφους, όμως δεν θα αποσπάσει απόλυτη πλειοψηφία (176 έδρες) και θα χρειαστούν μετεκλογικές συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Στο 41,6% υπολογίζει το ποσοστό των αναποφάσιστων ψηφοφόρων η τελευταία επίσημη δημοσκόπηση.
Η ψηφοφορία στα περίπου 23.000 εκλογικά τμήματα της χώρας ξεκίνησε στις 9.00 π.μ. τοπική ώρα (10.00 π.μ. ώρα Ελλάδος) και οι κάλπες έκλεισαν στις 8.00 μ.μ (9.00 μ.μ ώρα Ελλάδος) – δυόμισι ώρες αργότερα οι αρμόδιοι εκτιμούν πως θα υπάρχει σαφής εικόνα για το αποτέλεσμα. Περισσότεροι από 700.000 ψηφοφόροι επέλεξαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο (100.000 περισσότεροι από το 2011), ώστε να μη χρειαστεί να μετακινηθούν προς τα εκλογικά τμήματα των περιφερειών τους.
Υπό τον φόβο τρομοκρατικών επιθέσεων, έχει κηρυχθεί κατάσταση αυξημένου συναγερμού (επίπεδο 4) και πάνω από 90.000 αστυνομικοί βρίσκονται επί ποδός σε όλη τη χώρα.
Το μεγάλο άλμα προς το άγνωστο
Οι βουλευτικές εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου συνιστούν ένα μεγάλο άλμα προς το άγνωστο, καθώς έχουν σημαδευτεί από την εξασθένιση της κυβερνώσας δεξιάς και την άφιξη των νέων κομμάτων Ciudadanos και Podemos, που διεκδικούν περισσότερη δημοκρατία, σημειώνει σε ανταπόκρισή του από τη Μαδρίτη το Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι Ισπανοί άρχισαν να ψηφίζουν για τις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες συνιστούν ένα μεγάλο άλμα προς το άγνωστο, καθώς έχουν σημαδευτεί από την εξασθένιση της κυβερνώσας δεξιάς και την άφιξη των νέων κομμάτων«Ya hemos ganado» («Έχουμε ήδη κερδίσει») αρέσκονται να λένε οι οπαδοί των Podemos (ριζοσπαστική αριστερά) και των Ciudadanos (κεντροδεξιά). Όλοι είναι σίγουροι γι’ αυτό. Την επομένη της ψηφοφορίας οι παραδοσιακοί πολιτικοί σχηματισμοί θα πρέπει να ανταποκριθούν στα αιτήματα για αναβάπτιση στη δημοκρατία, διαφάνεια και εντιμότητα, έπειτα από χρόνια κρίσης και σκανδάλων διαφθοράς.
«Οι Ισπανοί αποφασίζουν σήμερα με τι θα μοιάζει η νέα πολιτική εποχή» τιτλοφορείται η «El Paίs» (κεντροαριστερά), η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα στη χώρα. Η «El Mundo» στις εσωτερικές της σελίδες υπογραμμίζει την πρωτοφανή από το 1977 ύπαρξη τεσσάρων κομμάτων που είναι πιθανό να λάβουν ποσοστά άνω του 15%, πολύ μικρότερα ωστόσο από τα ποσοστά άλλων εποχών.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Λαϊκό Κόμμα (PP) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, που είχε κερδίσει τις εκλογές του 2011 με ποσοστό 45%, εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία (186 κοινοβουλευτικές έδρες σε σύνολο 350), προηγείται κατά μερικές ποσοστιαίες μονάδες, αλλά χωρίς να υπερβαίνει το 30%. Με ένα κατακερματισμένο Κοινοβούλιο, ο νικητής θα δυσκολευτεί να σχηματίσει κυβέρνηση.
Σε μεγάλη απόσταση από το PP, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) δεν είναι σίγουρο ότι θα διατηρήσει τη δεύτερη θέση, καθώς δυσκολεύεται να ξεπεράσει το 20%, πιεζόμενο από τους Podemos και τους Ciudadanos, οι οποίοι αναδύθηκαν στο προσκήνιο ήδη από τις δημοτικές και τις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου, με το Podemos, το οποίο συνδέεται με πλατφόρμες πολιτών, να διοικεί έκτοτε τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη.
Ποιοι είναι οι υποψήφιοι
PP - Μαριάνο Ραχόι (τωρινός πρωθυπουργός): Το Συντηρητικό Κόμμα προβάλλει τα επιτεύγματα των τελευταίων τεσσάρων ετών του στην κυβέρνηση. Με το σύνθημα #VotaEnSerio θέλει να τονίσει ότι είναι το «σοβαρό» εναλλακτικό πρόσωπο στα νέα κόμματα, όπως οι Podemos ή οι Ciudadanos. Στο πρόγραμμά τους προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας (υπόσχονται 20 εκατ. ενεργούς εργαζομένους έναντι 18,4 εκατ. σήμερα) και συμβάσεις αορίστου χρόνου (μέσω της παροχής κινήτρων για τους εργοδότες). Το Λαϊκό Κόμμα υπόσχεται επίσης να περικόψει ορισμένα βασικά επιτόκια, με στόχο την προώθηση της εξοικονόμησης για τα μεσαία εισοδήματα και την αποφυγή της φοροδιαφυγής για τους πλουσιότερους φορολογουμένους.
Ο απερχόμενος Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έχει το πιο δύσκολο έργο στις εκλογές, σε σχέση με τους βασικούς αντιπάλους του. Η πρωθυπουργία του συνέπεσε με την επέλαση της οικονομικής κρίσης και τα επακόλουθά της: τα μέτρα λιτότητας, τις κατασχέσεις σπιτιών και τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Η Ισπανία έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αμέσως μετά την Ελλάδα. Όλα αυτά κατέστησαν τον Μαριάνο Ραχόι τον πιο αντιδημοφιλή επικεφαλής κυβέρνησης στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας.
Αποτελεί ωστόσο τον καλύτερο μαθητή της Μέρκελ όσον αφορά τη σκληρή πολιτική των μεταρρυθμίσεων και της λιτότητας. Ακριβώς η λιτότητα και η διαφθορά της πρωθυπουργίας Ραχόι γέννησαν το περίφημο κίνημα των Αγανακτισμένων και τις μεγάλες διαδηλώσεις έξω από το κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2012.
Τα σκάνδαλα για τα μυστικά ταμεία του Λαϊκού κόμματος και η βία κατά των διαδηλωτών ήταν οι πλέον άσχημες στιγμές της πρωθυπουργίας Ραχόι. Κι ενώ ο 60χρονος πολιτικός διεκδικεί εκ νέου τη λαϊκή εντολή, ένα απρόσμενο γεγονός τάραξε την προεκλογική του εκστρατεία: κατά την περιοδεία του στη Γαλικία ένας 17χρονος τον γρονθοκόπησε. Τα κίνητρα του νεαρού, άγνωστα, αλλά είναι γνωστό ότι η πλειονότητα των νέων κάτω των 25 ετών μαστίζεται από την ανεργία.
PSOE – Πέδρο Σάντσεθ: Ο κ. Σάντσεθ ανέλαβε την ηγεσία του PSOE τον Ιούλιο του 2014 μετά τη χωρίς προηγούμενο συντριπτική ήττα που υπέστησαν οι σοσιαλιστές στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, ένα αποτέλεσμα που ανάγκασε τον προηγούμενο επικεφαλής του κόμματος, τον Αλφρέδο Πέρες Ρουμπαλκάμπα, να παραιτηθεί.
Η δύναμη των Σοσιαλιστών έχει μειωθεί αφότου έχασαν την εξουσία από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP) στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2011. Το PSOE έχασε ψηφοφόρους που στράφηκαν κυρίως σε νέους μικρούς πολιτικούς σχηματισμούς, όπως το αριστερό κόμμα Podemos, που τάσσεται κατά της λιτότητας, ή το μικρό κεντρώο κόμμα Ciudadanos. Σήμερα οι Σοσιαλιστές αυτοπαρουσιάζονται ως η μόνη αξιόπιστη εναλλακτική έναντι του Λαϊκού Κόμματος, ενώ προβάλλουν τη διαχρονική συνεισφορά τους, π.χ. την προώθηση προοδευτικής νομοθεσίας για τις αμβλώσεις, τους γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου κ.ά. Ωστόσο πολλοί τους θεωρούν ένα και το αυτό με το κόμμα του Ραχόι και τους καταλογίζουν τον κακό χειρισμό της οικονομικής κρίσης.
Με περιορισμένη πολιτική εμπειρία, ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, που μοιάζει πιο πολύ με σταρ του σινεμά παρά με αρχηγό κόμματος, τάσσεται κατά της λιτότητας, της ανεργίας και της διαφθοράς, και υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Ο 43χρονος οικονομολόγος έχει πει πολλές φορές ότι βασική του επιδίωξη είναι να πείσει τους ψηφοφόρους που έφυγαν απογοητευμένοι από το Σοσιαλιστικό Κόμμα να επιστρέψουν. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε χαρακτηρίζει τον Ιγλέσιας ακροαριστερό και τον Ριβέρα νεότερη εκδοχή του Μαριάνο Ραχόι.
Μέχρι την εκλογή του στην ηγεσία του κόμματος ο Σάντσεθ ήταν άγνωστος στο ευρύ κοινό. Μέντορές του θεωρεί δύο σοσιαλιστές που επίσης που ανέλαβαν σε νεαρή ηλικία: τον συμπατριώτη του Φελίπε Γκονθάλεθ, που ήταν πρωθυπουργός από το 1982 έως το 1996, και τον νυν πρωθυπουργό της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι. Έχει επαναλάβει πολλές φορές ότι θέλει να γίνει ο άνθρωπος που θα αναγκάσει τον Ραχόι να βγει στη σύνταξη. Χαρισματικός και άνετος, κέρδισε τις εντυπώσεις στο προεκλογικό ντιμπέιτ με τον απερχόμενο πρωθυπουργό. «Αν συνεχίσετε ως πρωθυπουργός, το κόστος για τη δημοκρατία και τους θεσμούς, που θέλετε να εκπροσωπείτε, θα είναι τεράστιο. Γιατί ένας πρωθυπουργός πρέπει να είναι τίμιος και εσείς δεν είστε» είπε ο Σάντσεθ κοιτώντας στα μάτια το Μαριάνο Ραχόι, που έδειξε να εκνευρίζεται.
Ciudadanos - Άλμπερτ Ριβέρα: Οι Ciudadanos (κεντρώοι, φιλελεύθεροι) είναι το ανερχόμενο… αστέρι στις επερχόμενες εκλογές. Αγγίζουν το 19,11% στις δημοσκοπήσεις από το 11% τον περασμένο Ιούλιο, υποστηρίζοντας πως αποτελούν μια «καθαρή εναλλακτική λύση» έναντι των «παλιών κομμάτων» που επηρεάζονται από τα πολλά σκάνδαλα διαφθοράς.
Έχουν προτείνει μια «ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου» με αυξανόμενο κόστος της απόλυσης και ένα συμπληρωματικό επίδομα σε όσους κερδίζουν λιγότερα από τον κατώτατο ετήσιο μισθό. Ο Ριβέρα θέλει να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο των μεταρρυθμίσεων στην Ισπανία, μια «δεύτερη Μετάβαση» (η πρώτη ήταν μετά την κατάρρευση καθεστώτος του Φράνκο). Τάσσεται υπέρ μιας «προοδευτικής» φορολογικής μεταρρύθμισης, με μειώσεις για όλους τους φορολογούμενους και έναν «ενιαίο εταιρικό φόρο» 20% επί των εσόδων.
Στις τοπικές εκλογές του περασμένου Μαΐου οι Ciudadanos έκαναν το μεγάλο εκλογικό άλμα. Το κόμμα του Ριβέρα κέρδισε στην Καταλονία την εμπιστοσύνη μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος που ήταν απογοητευμένο από τον δικομματισμό. Με 25 έδρες έγινε η δεύτερη πολιτική δύναμη πίσω από τους αυτονομιστές και η φωνή της ενότητας κατά της απόσχισης.
Ο Άλμπερτ Ριβέρα αποτελεί τη νέα δύναμη στην ισπανική πολιτική σκηνή. Ο 36χρονος δικηγόρος, σαρξ εκ της σαρκός του Λαϊκού Κόμματος, με πέρασμα από τη νεολαία των Συντηρητικών της Ισπανίας, αποχώρησε από το κόμμα που τον ανέθρεψε πολιτικά για να ιδρύσει το 2006 τους Ciudadanos. Ο Ριβέρα δεν έχει κρύψει τις φιλοδοξίες του να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός, κρατά όμως κρυφά τα χαρτιά και τις προθέσεις του για τις πιθανές μετεκλογικές συνεργασίες.
Podemos - Πάμπλο Ιγλέσιας: Οι Podemos ιδρύθηκαν το 2014 από μια ομάδα αριστερών ακτιβιστών, ως κύμα διαμαρτυρίας ενάντια στα μέτρα λιτότητας, με μεγάλα στρώματα του λαού να τους υποδέχεται απολύτως θετικά. Από τις τελευταίες ευρωεκλογές όμως έχουν χάσει την ορμή τους στις δημοσκοπήσεις και μετά την επιτυχία τους στις τοπικές εκλογές δεν έχουν κάνει συμφωνίες «ενότητας» για να σχηματίσουν μεγάλους συνασπισμούς, όπως συνέβη με τις δημαρχίες της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης.
Τάσσονται υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού (σήμερα ανέρχεται σε 648,6 ευρώ), των συγκεκριμένων συλλογικών συμβάσεων για κάθε κλάδο και γενικά της περισσότερης προστασίας για τους εργαζομένους. Θέλουν να αναγκάσουν τις εταιρείες να πάρουν έγκριση της κυβέρνησης για τις απολύσεις. Ο Ιγλέσιας έχει υποσχεθεί μια επιθετική φορολογική αύξηση στους «πλουσίους» που θα αυξήσει κατά 92 δισεκατομμύρια ευρώ τα κρατικά έσοδα. Αυτοί οι υψηλότεροι φόροι θα ισχύουν για εκείνους που κερδίζουν περισσότερα από 60.000 ευρώ τον χρόνο. Οι φορολογούμενοι που δηλώνουν πάνω από 300.000 ευρώ θα φορολογούνται 55%. Θέλουν επίσης να αυξήσουν τον ΦΠΑ στο 25% για τα «είδη πολυτελείας», χωρίς ωστόσο να διευκρινίζουν ποια είναι αυτά τα «είδη πολυτελείας».
Ο 37χρονος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Κοινωνιολογίας Πάμπλο Ιγλέσιας είναι μια απολύτως αντισυμβατική πολιτική φιγούρα. Πριν από το Μάιο 2014 ήταν άγνωστος, αλλά η πολιτική του καριέρα απογειώθηκε μετά τις ευρωεκλογές, όπου οι Podemos κέρδισαν πέντε έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο χαρισματικός Ιγλέσιας, αν και πολέμιος της μοναρχίας, ξέρει καλά το παιχνίδι της επικοινωνίας. Η εικόνα του στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να παραδίδει στον Ισπανό βασιλιά Φίλιππο τη σειρά «Game of Thrones», ήταν χαρακτηριστική της ικανότητας του να κερδίζει τις εντυπώσεις. Ο επιμελώς ατημέλητος αριστερός με την αλογοουρά και τα απλά πουκάμισα έχει καυστικό λόγο όταν αναφέρεται στον δικομματισμό. Τους αποκαλεί «προνομιούχα κάστα» και «άρχοντες του παρελθόντος».
Οι άλλοι: Σε μεγάλη απόσταση ακολουθούν τα μικρότερα κόμματα, όπως το Ενότητα, Πρόοδος και Δημοκρατία (UPyD) και η Ενωμένη Αριστερά. Το ίδιο και τα τοπικά κόμματα, που ωστόσο μπορεί να μπουν στη Βουλή, όπως ο καταλανικός συνασπισμός Δημοκρατία και Ελευθερία ή το Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα (PNV).
Τα καυτά θέματα
Μείωση της ανεργίας, διατήρηση ή αύξηση της ευημερίας: Η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι μια «εθνική ανάγκη» για όλους τους υποψηφίους, καθώς η ανεργία κόλλησε στο + 20% του εργατικού δυναμικού (σήμερα 21,18%) από το 2010. Το δεύτερο εθνικό θέμα είναι η δύσκολη ισορροπία μεταξύ των μέτρων λιτότητας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και της ευημερίας.Τα κόμματα προτείνουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις για να διατηρηθεί η ποιότητα των βασικών δημόσιων υπηρεσιών, χωρίς να αυξάνονται οι φόροι. Τα στοιχεία των ανέργων και του φόρου εισοδήματος διαστρεβλώνονται εν μέρει από τη φορολογική απάτη και τις πρακτικές της «άτυπης οικονομίας» (που υπολογίζεται σε 25% του ΑΕΠ, δηλαδή 235 δισεκατομμύρια ευρώ που δεν έχουν δηλωθεί).
Σκληρή μάχη για το δεύτερη θέση: Αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν δώσουν τέλος στον παραδοσιακό δικομματισμό (PSOE + PP), που κυριαρχεί από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1977. Τα παλιά και τα νέα κόμματα θα πρέπει να κάνουν συμφωνίες για να σχηματίσουν κυβέρνηση την επόμενη ημέρα των εκλογών της 20ής Δεκεμβρίου. Οι περισσότερες από τις κυβερνήσεις στη μετά Φράνκο εποχή είχαν την «απόλυτη πλειοψηφία» ή συμμαχούσαν με άλλα κόμματα για ένα μικρό ποσό εδρών. Αυτή θα μπορούσε να είναι η πρώτη φορά που μια πραγματική διάσπαση είναι δυνατό να συμβεί. Το Λαϊκό Κόμμα είναι πρώτο σε κάθε δημοσκόπηση, έτσι το κλειδί είναι η κούρσα για τη δεύτερη θέση.
Η ανεξαρτησία της Καταλονίας: Το θέμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας έγινε ιδιαίτερα αισθητό λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές, με τις πρόωρες περιφερειακές στην Καταλονία. Το νέο περιφερειακό Κοινοβούλιο ενέκρινε μια διαδικασία για την οριστική απόσχιση από την Ισπανία.
Συνταγματική μεταρρύθμιση: Όλα τα κόμματα εμφανίζονται πρόθυμα να συζητήσουν μια συνταγματική μεταρρύθμιση στην επόμενη Βουλή, χωρίς ωστόσο να συμφωνούν για το εύρος και το περιεχόμενο της...
Η απερχόμενη Βουλή
Το αποτέλεσμα των εκλογών του 2015 σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση
Με πληροφορίες από ΑΜΠΕ, euronews, El Pais, Βάννα Μπρούσαλη http://www.zougla.gr
Τα πρώτα exit polls δημοσιεύθηκαν μόλις έκλεισαν οι κάλπες, δηλαδή στις 8.00 το βράδυ (9.00 μ.μ. ώρα Ελλάδος). Σύμφωνα με αυτά, ο δικομματισμός πέφτει κάτω από το 50%, ο Μαριάνο Ραχόι χάνει την αυτοδυναμία και οι Σοσιαλιστές αποσπούν το χαμηλότερο ποσοστό στην ιστορία τους. Ενισχυμένοι οι Podemos, έρχονται δεύτεροι σε ψήφους αλλά τρίτοι σε έδρες, λόγω του ισπανικού εκλογικού συστήματος. Είναι πάντως πρώτοι στη Χώρα των Βάσκων και στην Καταλονία, δεύτεροι στη Μαδρίτη, και τρίτοι στην Ανδαλουσία. Μεγάλοι χαμένοι, οι Ciudadanos, καθώς βλέπουν τις προσδοκίες τους να απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, σύμφωνα τουλάχιστον με τις πρώτες εκτιμήσεις μετά το κλείσιμο της κάλπης.
Σύμφωνα με τo ΤVE, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) κερδίζει τις εκλογές καταλαμβάνοντας 114-118 έδρες και ακολουθούν οι Σοσιαλιστές (PSOE) και οι Podemos, αμφότεροι με 76-80 έδρες. Οι Ciudadanos αναμένεται να κερδίσουν από 47 έως 50 έδρες.
Ελαφρώς διαφορετική εικόνα δίνουν τα exit polls του Antena 3: το PP κερδίζει 121-124 έδρες, οι Ciudadanos 46-50, το PSOE 79-83 και οι Podemos 70-74 έδρες. O συνασπισμός της Ενωμένης Αριστεράς καταλαμβάνει 2-4 έδρες.
Το ποσοστό συμμετοχής τελικά παρέμεινε σταθερό, κοντά στο 58,36%, αυξημένο κατά μόλις 1 μονάδα περίπου σε σχέση με την εκλογική αναμέτρηση του 2011 - κι αυτό παρότι φέτος ήταν εγγεγραμμένοι731.744 ψηφοφόροι επιπλέον. Λόγω της αμφίρροπης μάχης και της κρισιμότητας του αποτελέσματος, η προσέλευση των αναμενόταν να ξεπεράσει κάθε ιστορικό ρεκόρ...
Τα δύο νέα κόμματα, οι αριστεροί Podemos («Μπορούμε») και οι κεντρώοι Ciudadanos («Πολίτες»), έχουν διεμβολίσει τους δύο παραδοσιακούς πόλους της ισπανικής πολιτικής κατά τα τελευταία 38 έτη της μεταπολίτευσης, το κυβερνών δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) και τους Σοσιαλιστές (PSOE).
36,5 εκατομμύρια ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για να ανανεώσουν τo Congreso de los Diputados (Κάτω Βουλή, 350 έδρες) και τη Γερουσία (208 έδρες)Τα 36,5 εκατομμύρια των ψηφοφόρων κλήθηκαν στις κάλπες για να ανανεώσουν τo Congreso de los Diputados (Κάτω Βουλή, 350 έδρες) και τη Γερουσία (208 έδρες). Αμφότερα τα σώματα θα ψηφίσουν για τον Presidente del Gobierno, τον Ισπανό πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα θα είναι πρώτο σε ψήφους, όμως δεν θα αποσπάσει απόλυτη πλειοψηφία (176 έδρες) και θα χρειαστούν μετεκλογικές συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Στο 41,6% υπολογίζει το ποσοστό των αναποφάσιστων ψηφοφόρων η τελευταία επίσημη δημοσκόπηση.
Η ψηφοφορία στα περίπου 23.000 εκλογικά τμήματα της χώρας ξεκίνησε στις 9.00 π.μ. τοπική ώρα (10.00 π.μ. ώρα Ελλάδος) και οι κάλπες έκλεισαν στις 8.00 μ.μ (9.00 μ.μ ώρα Ελλάδος) – δυόμισι ώρες αργότερα οι αρμόδιοι εκτιμούν πως θα υπάρχει σαφής εικόνα για το αποτέλεσμα. Περισσότεροι από 700.000 ψηφοφόροι επέλεξαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο (100.000 περισσότεροι από το 2011), ώστε να μη χρειαστεί να μετακινηθούν προς τα εκλογικά τμήματα των περιφερειών τους.
Υπό τον φόβο τρομοκρατικών επιθέσεων, έχει κηρυχθεί κατάσταση αυξημένου συναγερμού (επίπεδο 4) και πάνω από 90.000 αστυνομικοί βρίσκονται επί ποδός σε όλη τη χώρα.
Το μεγάλο άλμα προς το άγνωστο
Οι βουλευτικές εκλογές της 20ής Δεκεμβρίου συνιστούν ένα μεγάλο άλμα προς το άγνωστο, καθώς έχουν σημαδευτεί από την εξασθένιση της κυβερνώσας δεξιάς και την άφιξη των νέων κομμάτων Ciudadanos και Podemos, που διεκδικούν περισσότερη δημοκρατία, σημειώνει σε ανταπόκρισή του από τη Μαδρίτη το Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι Ισπανοί άρχισαν να ψηφίζουν για τις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες συνιστούν ένα μεγάλο άλμα προς το άγνωστο, καθώς έχουν σημαδευτεί από την εξασθένιση της κυβερνώσας δεξιάς και την άφιξη των νέων κομμάτων«Ya hemos ganado» («Έχουμε ήδη κερδίσει») αρέσκονται να λένε οι οπαδοί των Podemos (ριζοσπαστική αριστερά) και των Ciudadanos (κεντροδεξιά). Όλοι είναι σίγουροι γι’ αυτό. Την επομένη της ψηφοφορίας οι παραδοσιακοί πολιτικοί σχηματισμοί θα πρέπει να ανταποκριθούν στα αιτήματα για αναβάπτιση στη δημοκρατία, διαφάνεια και εντιμότητα, έπειτα από χρόνια κρίσης και σκανδάλων διαφθοράς.
«Οι Ισπανοί αποφασίζουν σήμερα με τι θα μοιάζει η νέα πολιτική εποχή» τιτλοφορείται η «El Paίs» (κεντροαριστερά), η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα στη χώρα. Η «El Mundo» στις εσωτερικές της σελίδες υπογραμμίζει την πρωτοφανή από το 1977 ύπαρξη τεσσάρων κομμάτων που είναι πιθανό να λάβουν ποσοστά άνω του 15%, πολύ μικρότερα ωστόσο από τα ποσοστά άλλων εποχών.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Λαϊκό Κόμμα (PP) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, που είχε κερδίσει τις εκλογές του 2011 με ποσοστό 45%, εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία (186 κοινοβουλευτικές έδρες σε σύνολο 350), προηγείται κατά μερικές ποσοστιαίες μονάδες, αλλά χωρίς να υπερβαίνει το 30%. Με ένα κατακερματισμένο Κοινοβούλιο, ο νικητής θα δυσκολευτεί να σχηματίσει κυβέρνηση.
Σε μεγάλη απόσταση από το PP, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) δεν είναι σίγουρο ότι θα διατηρήσει τη δεύτερη θέση, καθώς δυσκολεύεται να ξεπεράσει το 20%, πιεζόμενο από τους Podemos και τους Ciudadanos, οι οποίοι αναδύθηκαν στο προσκήνιο ήδη από τις δημοτικές και τις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου, με το Podemos, το οποίο συνδέεται με πλατφόρμες πολιτών, να διοικεί έκτοτε τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη.
Ποιοι είναι οι υποψήφιοι
PP - Μαριάνο Ραχόι (τωρινός πρωθυπουργός): Το Συντηρητικό Κόμμα προβάλλει τα επιτεύγματα των τελευταίων τεσσάρων ετών του στην κυβέρνηση. Με το σύνθημα #VotaEnSerio θέλει να τονίσει ότι είναι το «σοβαρό» εναλλακτικό πρόσωπο στα νέα κόμματα, όπως οι Podemos ή οι Ciudadanos. Στο πρόγραμμά τους προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας (υπόσχονται 20 εκατ. ενεργούς εργαζομένους έναντι 18,4 εκατ. σήμερα) και συμβάσεις αορίστου χρόνου (μέσω της παροχής κινήτρων για τους εργοδότες). Το Λαϊκό Κόμμα υπόσχεται επίσης να περικόψει ορισμένα βασικά επιτόκια, με στόχο την προώθηση της εξοικονόμησης για τα μεσαία εισοδήματα και την αποφυγή της φοροδιαφυγής για τους πλουσιότερους φορολογουμένους.
Ο απερχόμενος Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έχει το πιο δύσκολο έργο στις εκλογές, σε σχέση με τους βασικούς αντιπάλους του. Η πρωθυπουργία του συνέπεσε με την επέλαση της οικονομικής κρίσης και τα επακόλουθά της: τα μέτρα λιτότητας, τις κατασχέσεις σπιτιών και τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Η Ισπανία έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αμέσως μετά την Ελλάδα. Όλα αυτά κατέστησαν τον Μαριάνο Ραχόι τον πιο αντιδημοφιλή επικεφαλής κυβέρνησης στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας.
Αποτελεί ωστόσο τον καλύτερο μαθητή της Μέρκελ όσον αφορά τη σκληρή πολιτική των μεταρρυθμίσεων και της λιτότητας. Ακριβώς η λιτότητα και η διαφθορά της πρωθυπουργίας Ραχόι γέννησαν το περίφημο κίνημα των Αγανακτισμένων και τις μεγάλες διαδηλώσεις έξω από το κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2012.
Τα σκάνδαλα για τα μυστικά ταμεία του Λαϊκού κόμματος και η βία κατά των διαδηλωτών ήταν οι πλέον άσχημες στιγμές της πρωθυπουργίας Ραχόι. Κι ενώ ο 60χρονος πολιτικός διεκδικεί εκ νέου τη λαϊκή εντολή, ένα απρόσμενο γεγονός τάραξε την προεκλογική του εκστρατεία: κατά την περιοδεία του στη Γαλικία ένας 17χρονος τον γρονθοκόπησε. Τα κίνητρα του νεαρού, άγνωστα, αλλά είναι γνωστό ότι η πλειονότητα των νέων κάτω των 25 ετών μαστίζεται από την ανεργία.
PSOE – Πέδρο Σάντσεθ: Ο κ. Σάντσεθ ανέλαβε την ηγεσία του PSOE τον Ιούλιο του 2014 μετά τη χωρίς προηγούμενο συντριπτική ήττα που υπέστησαν οι σοσιαλιστές στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, ένα αποτέλεσμα που ανάγκασε τον προηγούμενο επικεφαλής του κόμματος, τον Αλφρέδο Πέρες Ρουμπαλκάμπα, να παραιτηθεί.
Η δύναμη των Σοσιαλιστών έχει μειωθεί αφότου έχασαν την εξουσία από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP) στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2011. Το PSOE έχασε ψηφοφόρους που στράφηκαν κυρίως σε νέους μικρούς πολιτικούς σχηματισμούς, όπως το αριστερό κόμμα Podemos, που τάσσεται κατά της λιτότητας, ή το μικρό κεντρώο κόμμα Ciudadanos. Σήμερα οι Σοσιαλιστές αυτοπαρουσιάζονται ως η μόνη αξιόπιστη εναλλακτική έναντι του Λαϊκού Κόμματος, ενώ προβάλλουν τη διαχρονική συνεισφορά τους, π.χ. την προώθηση προοδευτικής νομοθεσίας για τις αμβλώσεις, τους γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου κ.ά. Ωστόσο πολλοί τους θεωρούν ένα και το αυτό με το κόμμα του Ραχόι και τους καταλογίζουν τον κακό χειρισμό της οικονομικής κρίσης.
Με περιορισμένη πολιτική εμπειρία, ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, που μοιάζει πιο πολύ με σταρ του σινεμά παρά με αρχηγό κόμματος, τάσσεται κατά της λιτότητας, της ανεργίας και της διαφθοράς, και υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Ο 43χρονος οικονομολόγος έχει πει πολλές φορές ότι βασική του επιδίωξη είναι να πείσει τους ψηφοφόρους που έφυγαν απογοητευμένοι από το Σοσιαλιστικό Κόμμα να επιστρέψουν. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε χαρακτηρίζει τον Ιγλέσιας ακροαριστερό και τον Ριβέρα νεότερη εκδοχή του Μαριάνο Ραχόι.
Μέχρι την εκλογή του στην ηγεσία του κόμματος ο Σάντσεθ ήταν άγνωστος στο ευρύ κοινό. Μέντορές του θεωρεί δύο σοσιαλιστές που επίσης που ανέλαβαν σε νεαρή ηλικία: τον συμπατριώτη του Φελίπε Γκονθάλεθ, που ήταν πρωθυπουργός από το 1982 έως το 1996, και τον νυν πρωθυπουργό της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι. Έχει επαναλάβει πολλές φορές ότι θέλει να γίνει ο άνθρωπος που θα αναγκάσει τον Ραχόι να βγει στη σύνταξη. Χαρισματικός και άνετος, κέρδισε τις εντυπώσεις στο προεκλογικό ντιμπέιτ με τον απερχόμενο πρωθυπουργό. «Αν συνεχίσετε ως πρωθυπουργός, το κόστος για τη δημοκρατία και τους θεσμούς, που θέλετε να εκπροσωπείτε, θα είναι τεράστιο. Γιατί ένας πρωθυπουργός πρέπει να είναι τίμιος και εσείς δεν είστε» είπε ο Σάντσεθ κοιτώντας στα μάτια το Μαριάνο Ραχόι, που έδειξε να εκνευρίζεται.
Ciudadanos - Άλμπερτ Ριβέρα: Οι Ciudadanos (κεντρώοι, φιλελεύθεροι) είναι το ανερχόμενο… αστέρι στις επερχόμενες εκλογές. Αγγίζουν το 19,11% στις δημοσκοπήσεις από το 11% τον περασμένο Ιούλιο, υποστηρίζοντας πως αποτελούν μια «καθαρή εναλλακτική λύση» έναντι των «παλιών κομμάτων» που επηρεάζονται από τα πολλά σκάνδαλα διαφθοράς.
Έχουν προτείνει μια «ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου» με αυξανόμενο κόστος της απόλυσης και ένα συμπληρωματικό επίδομα σε όσους κερδίζουν λιγότερα από τον κατώτατο ετήσιο μισθό. Ο Ριβέρα θέλει να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο των μεταρρυθμίσεων στην Ισπανία, μια «δεύτερη Μετάβαση» (η πρώτη ήταν μετά την κατάρρευση καθεστώτος του Φράνκο). Τάσσεται υπέρ μιας «προοδευτικής» φορολογικής μεταρρύθμισης, με μειώσεις για όλους τους φορολογούμενους και έναν «ενιαίο εταιρικό φόρο» 20% επί των εσόδων.
Στις τοπικές εκλογές του περασμένου Μαΐου οι Ciudadanos έκαναν το μεγάλο εκλογικό άλμα. Το κόμμα του Ριβέρα κέρδισε στην Καταλονία την εμπιστοσύνη μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος που ήταν απογοητευμένο από τον δικομματισμό. Με 25 έδρες έγινε η δεύτερη πολιτική δύναμη πίσω από τους αυτονομιστές και η φωνή της ενότητας κατά της απόσχισης.
Ο Άλμπερτ Ριβέρα αποτελεί τη νέα δύναμη στην ισπανική πολιτική σκηνή. Ο 36χρονος δικηγόρος, σαρξ εκ της σαρκός του Λαϊκού Κόμματος, με πέρασμα από τη νεολαία των Συντηρητικών της Ισπανίας, αποχώρησε από το κόμμα που τον ανέθρεψε πολιτικά για να ιδρύσει το 2006 τους Ciudadanos. Ο Ριβέρα δεν έχει κρύψει τις φιλοδοξίες του να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός, κρατά όμως κρυφά τα χαρτιά και τις προθέσεις του για τις πιθανές μετεκλογικές συνεργασίες.
Podemos - Πάμπλο Ιγλέσιας: Οι Podemos ιδρύθηκαν το 2014 από μια ομάδα αριστερών ακτιβιστών, ως κύμα διαμαρτυρίας ενάντια στα μέτρα λιτότητας, με μεγάλα στρώματα του λαού να τους υποδέχεται απολύτως θετικά. Από τις τελευταίες ευρωεκλογές όμως έχουν χάσει την ορμή τους στις δημοσκοπήσεις και μετά την επιτυχία τους στις τοπικές εκλογές δεν έχουν κάνει συμφωνίες «ενότητας» για να σχηματίσουν μεγάλους συνασπισμούς, όπως συνέβη με τις δημαρχίες της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης.
Τάσσονται υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού (σήμερα ανέρχεται σε 648,6 ευρώ), των συγκεκριμένων συλλογικών συμβάσεων για κάθε κλάδο και γενικά της περισσότερης προστασίας για τους εργαζομένους. Θέλουν να αναγκάσουν τις εταιρείες να πάρουν έγκριση της κυβέρνησης για τις απολύσεις. Ο Ιγλέσιας έχει υποσχεθεί μια επιθετική φορολογική αύξηση στους «πλουσίους» που θα αυξήσει κατά 92 δισεκατομμύρια ευρώ τα κρατικά έσοδα. Αυτοί οι υψηλότεροι φόροι θα ισχύουν για εκείνους που κερδίζουν περισσότερα από 60.000 ευρώ τον χρόνο. Οι φορολογούμενοι που δηλώνουν πάνω από 300.000 ευρώ θα φορολογούνται 55%. Θέλουν επίσης να αυξήσουν τον ΦΠΑ στο 25% για τα «είδη πολυτελείας», χωρίς ωστόσο να διευκρινίζουν ποια είναι αυτά τα «είδη πολυτελείας».
Ο 37χρονος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Κοινωνιολογίας Πάμπλο Ιγλέσιας είναι μια απολύτως αντισυμβατική πολιτική φιγούρα. Πριν από το Μάιο 2014 ήταν άγνωστος, αλλά η πολιτική του καριέρα απογειώθηκε μετά τις ευρωεκλογές, όπου οι Podemos κέρδισαν πέντε έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο χαρισματικός Ιγλέσιας, αν και πολέμιος της μοναρχίας, ξέρει καλά το παιχνίδι της επικοινωνίας. Η εικόνα του στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να παραδίδει στον Ισπανό βασιλιά Φίλιππο τη σειρά «Game of Thrones», ήταν χαρακτηριστική της ικανότητας του να κερδίζει τις εντυπώσεις. Ο επιμελώς ατημέλητος αριστερός με την αλογοουρά και τα απλά πουκάμισα έχει καυστικό λόγο όταν αναφέρεται στον δικομματισμό. Τους αποκαλεί «προνομιούχα κάστα» και «άρχοντες του παρελθόντος».
Οι άλλοι: Σε μεγάλη απόσταση ακολουθούν τα μικρότερα κόμματα, όπως το Ενότητα, Πρόοδος και Δημοκρατία (UPyD) και η Ενωμένη Αριστερά. Το ίδιο και τα τοπικά κόμματα, που ωστόσο μπορεί να μπουν στη Βουλή, όπως ο καταλανικός συνασπισμός Δημοκρατία και Ελευθερία ή το Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα (PNV).
Τα καυτά θέματα
Μείωση της ανεργίας, διατήρηση ή αύξηση της ευημερίας: Η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι μια «εθνική ανάγκη» για όλους τους υποψηφίους, καθώς η ανεργία κόλλησε στο + 20% του εργατικού δυναμικού (σήμερα 21,18%) από το 2010. Το δεύτερο εθνικό θέμα είναι η δύσκολη ισορροπία μεταξύ των μέτρων λιτότητας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και της ευημερίας.Τα κόμματα προτείνουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις για να διατηρηθεί η ποιότητα των βασικών δημόσιων υπηρεσιών, χωρίς να αυξάνονται οι φόροι. Τα στοιχεία των ανέργων και του φόρου εισοδήματος διαστρεβλώνονται εν μέρει από τη φορολογική απάτη και τις πρακτικές της «άτυπης οικονομίας» (που υπολογίζεται σε 25% του ΑΕΠ, δηλαδή 235 δισεκατομμύρια ευρώ που δεν έχουν δηλωθεί).
Σκληρή μάχη για το δεύτερη θέση: Αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν δώσουν τέλος στον παραδοσιακό δικομματισμό (PSOE + PP), που κυριαρχεί από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1977. Τα παλιά και τα νέα κόμματα θα πρέπει να κάνουν συμφωνίες για να σχηματίσουν κυβέρνηση την επόμενη ημέρα των εκλογών της 20ής Δεκεμβρίου. Οι περισσότερες από τις κυβερνήσεις στη μετά Φράνκο εποχή είχαν την «απόλυτη πλειοψηφία» ή συμμαχούσαν με άλλα κόμματα για ένα μικρό ποσό εδρών. Αυτή θα μπορούσε να είναι η πρώτη φορά που μια πραγματική διάσπαση είναι δυνατό να συμβεί. Το Λαϊκό Κόμμα είναι πρώτο σε κάθε δημοσκόπηση, έτσι το κλειδί είναι η κούρσα για τη δεύτερη θέση.
Η ανεξαρτησία της Καταλονίας: Το θέμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας έγινε ιδιαίτερα αισθητό λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές, με τις πρόωρες περιφερειακές στην Καταλονία. Το νέο περιφερειακό Κοινοβούλιο ενέκρινε μια διαδικασία για την οριστική απόσχιση από την Ισπανία.
Συνταγματική μεταρρύθμιση: Όλα τα κόμματα εμφανίζονται πρόθυμα να συζητήσουν μια συνταγματική μεταρρύθμιση στην επόμενη Βουλή, χωρίς ωστόσο να συμφωνούν για το εύρος και το περιεχόμενο της...
Η απερχόμενη Βουλή
Το αποτέλεσμα των εκλογών του 2015 σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση
Με πληροφορίες από ΑΜΠΕ, euronews, El Pais, Βάννα Μπρούσαλη http://www.zougla.gr
Τελευταία ενημέρωση: Κυριακή, 20 Δεκεμβρίου 2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου