Φορεσιές Πωγωνίου

Δελβινάκι 1937. Φωτ.Σπ. Μελετζή

Η λαϊκή  φορεσιά στο πωγώνι έργο ειδικών τεχνιτών αντανακλά τα βιώματα της ψυχής των απλών ανθρώπων. Ο διάκοσμος της παραδοσιακής αυτής ενδυμασίας δεν επιλέγεται τυχαία αλλά κρύβει έναν ολόκληρο κόσμο, που αντηχεί τις ιδέες, τις αντιλήψεις και τις προλήψεις μιας κοινωνίας.Το χαρακτηριστικό άσπρο χρώμα της φορεσιάς, συνάρτηση με την αγάπη στην καθαριότητα σε Πωγώνι Δρόπολη. Η ενδυμασία είναι εντελώς ιδιότυπη και μάλλινη που ταιριάζει στο κλίμα του τόπου. Διαφέρει μεταξύ επίσημης και ανεπίσημης ανάλογα με την ηλικία, την κοινωνική κατάσταση και διαφέρει στις λεπτομέρειες στολισμού στα χωριά της περιοχής.

Γυναικεία ενδυμασία: Η στολή αποτελείται από την ομπόλια ή μπόλια (κεφαλόδεσμος) η οποία έχει μήκος 4μ. περίπου και 0,25 εκ. πλάτος χρώματος λευκού ή λευκοκίτρινου μεταξωτή ή βαμβακερή. Στην ολόλευκη επιφάνεια της ομπόλιας υπάρχουν δύο κόκκινες γραμμές γνωστές ως πόσια. Κατά το δέσιμό της το ένα πόσι πρέπει να πέφτει στο μέτωπο και το άλλο στο πίσω μέρος της κεφαλής. Η ομπόλια καταλήγει στον αυχένα όπου κρέμεται μια φούντα με διαφανές πόσι (για τις γυναίκες που ο σύζυγός τους είναι εν ζωή, οι χήρες την έχουν μαζεμένη).

Πωγωνιανή-Πανωπήγαδο 1937

Το ρούτι (πουκάμισο) είναι με πλατιά μανίκια σαν άσπρα ράσα από λινό ή βαμβακερό ύφασμα και φτάνει κάτω απ’ τα γόνατα. Στα πόδια φορούν δύο ζευγάρια κάλτσες, ένα κεντημένο με πλουμιά εξωτερικό άσπρο πάντα και σκεπάζει το καλάμι μέχρι την φτέρνα.

Σεγκούνι: Χωρίς μανίκια,κουτσομάνικο, με μανίκια μανικωτός.Το επίσημο σεγκούνι λέγεται σιαγιάκι, στολισμένο με μαύρη μπλέ ή καφέ τσόχα με 12-15 κουμπιά αργυρά επιχρυσωμένα στην επίσημη ενδυμασία.

Αλατζάς: Είναι επενδυτής με μανίκια με μεταξωτό ύφασμα και έχει κεντήματα από μεταξωτό κορδόνι.

Ζωνάρι:Είναι μήκους 3,25 καιμ πλάτος 0.35 και στις άκρες έχει κορδόνια και φούντες. Περιστρέφεται δυό τρεις φορές γύρω από τη μέση επάνω στο σαγιάκι ή στο σεγκούνι και από τα κορδόνια με τις φούντες τρεις κρέμονται δεξιά και τα άλλα κρύβονται κάτω από το ζωνάρι.

Υπάρχει η ποδιά, τα τσαπράκια και το μαντήλι (κρεμάμενο).

Αντρική ενδυμασία: Πριν γενικευτεί το ταξίδεμα η αντρική φορεσιά ήταν η πολύπτυχη φουστανέλλα που έφτανε κάτω απ΄τα γόνατα και είχε πολλές δίπλες ενώ η κλέφτικη φουστανέλλα για να είναι πιο ευκίνητη είχε λιγότερες δίπλες και έφτανε πάνω απ΄τα γόνατα.Της φουστανέλλας το ύφασμα ήταν από χουμαή. Το πουκάμισο με φαρδιά μανίκια κεντημένα με άσπρο μετάξι.Το γιλέκο που κούμπωνε με δυό αράδες κουμπιά. Πάνω από το γιλέκο πεσιλί ανοιχτό άσπρο μάλλινο με μανίκια στενά κλειστά μέχρι τον αγκώνα και από εκεί ανοιχτά μέχρι τους καρπούς όπου εκρέμοντο. Ζωστήρας, κάλτσες άσπρες ,τσαρούχια και στο κεφάλι φέσι πολλές φορές τριγυρισμένο με μαντήλι.

Η κοινή ενδυμασία των χωρικών ήταν η μπενεβράκια, παντελίνι δηλαδή φαρδύ στους μηρούς φουσκωτό που στενεύει όσο κατεβαίνει και κουμπώνει κάτω απ΄τα γόνατα και δένεται στη μέση με βρακοζώνα.Επίσης πουκάμισο, φανέλλα, μάλλινο γιλέκο και κάλτσες. Είχαν την μπαρούτσα πανωφόρι για το κρύο με λαιμαργιά χωρίς μανίκια,μαύρο χρώμα φλοκωτή απ΄έξω έως τα γόνατα, είχε κουκούλα και κούμπωνε στο λαιμό. Υπήρχε και η κάπα (σιάρκα) που ήταν πανωφόρι χωρίς κεντήματα και όχι φλοκωτή απ΄μέσα. Άλλο είδος πανωφοριού ήταν και το ταλαγάνι επίσημο αλλά και κοινό με μαλλί προβάτου ή με μαλλί γιδίσιο.

Πηγή: βιβλιογραφία Σπύρος Στούπης – Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα – Εκδόσεις Δωδώνη

Με πληροφορίες από " Ο ΠΥΡΡΟΣ ''