Το άγαλμα της Βορείου Ηπείρου και το ποίημα της Δημουλά

Στον πεζόδρομο της Τοσίτσα και στο πλάϊ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, βρίσκεται το άγαλμα της «βορείου Ηπείρου». Το έργο αναπαριστά μια νέα γυναίκα, δεμένη πισθάγκωνα, που προσπαθεί να ανασηκωθεί. Δημιουργήθηκε με σκοπό να θυμίζει το άλυτο Ηπειρωτικό ζήτημα και το γεγονός ότι οι σκλαβωμένοι επιζητούν τη λευτεριά τους. Το γλυπτό είναι έργο του καλλιτέχνη Κώστα Σεφερλή. Κατασκευάσθηκε το 1951, δωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων και μετά από δύο χρόνια τοποθετήθηκε σε αυτή τη θέση.

Η «βόρειος Ήπειρος», έχει κατά καιρούς πέσει θύμα ασυνείδητων ουτιδανών ή φανατικών υπέρμαχων της ανελευθερίας. Κάποιες φορές την έχουν βρωμίσει με ελεεινολογίες ή την έχουν βανδαλίσει. Όμως αυτή παραμένει εκεί. Αιχμάλωτη, με ποτέ παραδομένη - με το κεφάλι ολόρθο.

Η σκλαβωμένη νέα, στη διάρκεια του βίου της έχει γνωρίσει και δόξες. Αμέτρητοι διαβάτες έχουν κοντοσταθεί με σεβασμό μπροστά της. Η νέα έγινε αφορμή για να σκεφτούν πολλοί την Ελευθερία. Έγινε έως και πηγή έμπνευσης. Η μεγάλη μας ποιήτρια Κική Δημουλά, στο πρόσωπο της βορειοηπειρώτισσας είδε την αιώνια γυναίκα που προσπαθεί να ξεφύγει από τα κάθε είδους δεσμά. Για χάρη της έγραψε και το ποίημα «Σημείο αναγνωρίσεως»:

Σημείο Αναγνωρίσεως
άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.

Στολίζεις κάποιο πάρκο.
Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθήσει
να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες,
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.
Από κοντά ξεκαθαρίζει το όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ’ ένα σκοινί μαρμάρινο
κι η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμαλώτου.
Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη:
αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου.
Και δεν είν’ το μάρμαρο μόνο ο Άργος.
Αν κάτι πήγαινε ν’ αλλάξει
στην πορεία των μαρμάρων,
αν άρχιζαν τ’ αγάλματα αγώνες
για ελευθερίες και ισότητες,
όπως οι δούλοι,
οι νεκροί
και το αίσθημά μας,
εσύ θα πορευόσουνα
μες στην κοσμογονία των μαρμάρων
με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη.

Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως.
Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε
στο μάρμαρο ο γλύπτης
κι υπόσχονται οι γοφοί σου
ευγονία αγαλμάτων,
καλή σοδειά ακινησίας.
Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις
όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω,
σε λέω γυναίκα.

Σε λέω γυναίκα
γιατ’ είσ’ αιχμάλωτη.

[Το λίγο του κόσμου, 1971]

Του Κ. Δημητρόπουλου

Πηγή: www.himara.gr