Η Κατίνα Παπά είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας και η σημαντικότερη βορειοηπειρωτικής καταγωγής πεζογράφος του προηγούμενου αιώνα.
Πολλά από τα έργα της έχουν μεταφραστεί και σε διάφορες ξένες γλώσσες, ενώ έχει βραβευτεί κι απ’ την Ακαδημία Αθηνών. Είναι από τους καλύτερους - αν όχι η καλύτερη- βορειοηπειρώτες πεζογράφους που κατάφερε να μας εκπροσωπεί σ’ αυτό το επίπεδο.
Γεννήθηκε το 1903 στο ορεινό Γιαννιτσάτι της περιοχής του Θεολόγου της Βορείου Ηπείρου. Ο πατέρας της Γιώργος Παπάς, ήταν δάσκαλος. Σημαντικό στέλεχος με συμμετοχή στην γνωστή επανάσταση του Λυκουρσίου το 1878. Μετά από διώξεις των ηγετών του κινήματος και των αγωνιστών, υποχρεώθηκε να καταφύγει στην Κέρκυρα, όπου εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του. Στην
Κέρκυρα, η Κατίνα Παπά φοίτησε στην Ιόνια Ακαδημία με άριστα και τιμήθηκε με χρυσό μετάλλιο. Συνέχισε τις σπουδές της στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών. Την περίοδο 1930-1932 μετεκπαιδεύτηκε στην Αυστρία, στο Μόναχο και στο Βερολίνο (1938-1939) με υποτροφίες του Υπουργείου Παιδείας.
Κατά το έτος 1933 παρακολούθησε σχολικά προγράμματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες στην Ιταλία, ενώ στην συνέχεια εργάστηκε στο 6ο γυμνάσιο θηλέων Αθηνών, όπου ίδρυσε το πρώτο Παιδαγωγικό Συμβουλευτικό Σταθμό.
Την πρώτη της εμφάνιση στα γράμματα την έκανε το 1935, με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων «Στη συκαμιά από κάτω» για την οποία βραβεύτηκε απ’ την Ακαδημία Αθηνών. Συνεργάστηκε με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Απεβίωσε στην Αθήνα σε ηλικία 54 χρονών. Όσο ζούσε εξέδωσε και την συλλογή διηγημάτων «Αν άλλαζαν όλα».
Μετά το θάνατό της, κυκλοφόρησαν τα βιβλία, «Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων», η ποιητική συλλογή «Ποιήματα» με την φροντίδα της αδελφής της, της ζωγράφου Αγλαΐας Παπά. Αρκετά απ’ τα διηγήματά της μεταφράστηκαν στα γερμανικά και σε άλλες γλώσσες. Συνάμα, έχει γράψει δοκίμια, μελέτες κι ένα θεατρικό έργο με τίτλο, «Ο ξένος».
Η Κατίνα Παπά, ανήκει στη μεσοπολεμική γενιά της ελληνικής λογοτεχνίας. Σ΄ ένα απ’ τα σχόλιά του για το έργο της Κατίνας Παπάς, ο μεγάλος έλληνας δημιουργός Νίκος Καζαντζάκης της έγραφε: «Αλήθεια σας ζηλεύω. Τι ζωντάνια, τι ευαισθησία και χάρη, τι ταύτιση σκοπού και πραγματοποίησης! Με τι απλότητα διατυπώνετε την πολυπλοκότητα της ψυχής! Σας ευχαριστώ για την χαρά που μου δώσατε. Ο Θεός μαζί σας!...»
Την εφηβική της ηλικία, η γνωστή πεζογράφος την πέρασε στην ιδιαίτερη πατρίδα της, στο Γιαννιτσάτι. Να, τι λέει η ίδια σε μια ραδιοφωνική εκπομπή στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών, στις 14.2.1955 «..."Στη συκαμιά από κάτω" είναι ένα απ΄ τα διηγήματα του πρώτου βιβλίου μου με τον ίδιο τίτλο. Είναι οι παιδικές μου αναμνήσεις απ΄ την ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Βόρεια ΄Ηπειρο. Όταν ήμουν 8 χρονών, οι γονείς μου που ήταν εγκαταστημένοι στην Κέρκυρα, με έστειλαν να περάσω ένα καλοκαίρι τις διακοπές μου κοντά στο χωριό μου στην ΄Ηπειρο. Πέρασε το καλοκαίρι, ήρθε ο χειμώνας, μα εγώ, δεν ήθελα ν΄ αφήσω το μικρό χωριό με την άγρια φύση του, τα πελώρια βουνά του, τα ποτάμια του, τις βαθιές σαν τις ψυχές των ανθρώπων του χαράδρες και προπάντων τη γλυκιά και πανήξερη γιαγιά μου. Έγραφε και ξανάγραφε ο πατέρας μου πως άρχισαν τα σχολεία, πως θα ‘χανα το χρόνο μου, πως θα ‘μενα αγράμματη και στο τέλος πως θα με τιμωρούσε αυστηρά αν δεν έφευγα αμέσως. Τότε, υποχρεώθηκα να πω το πρώτο ψέμα της ζωής μου...
Έγραψα πως πλημμύρισαν τα ποτάμια, πως κατέβαζαν κοτρόνια και πλατάνια ολάκερα στην ορμή τους και πως αν έφευγα θα πνιγόμουνα. Οι γονείς μου κατάλαβαν και με άφησαν όλο το χρόνο να ζήσω ελεύθερη κοντά στη φύση και κοντά στην αγράμματη μα σοφή γερόντισσα, τη Μαλέκω μου.
Ό,τι είδα και έζησα εκείνο τον αλησμόνητο χρόνο της ζωής μου, έναν χειμώνα και δυο καλοκαίρια, θα το ακούσετε μέσα στο διήγημα αυτό, ιδωμένο με τα μάτια της μικρής Μαρίνας, που είναι τα ίδια τα μάτια τα δικά μου...».
Το προηγούμενο έτος, η επαρχία της Δίβρης με τον έπαρχο Σωκράτη Καλτσούνη διοργάνωσαν μια εκδήλωση προς τιμήν της Κατίνας Παπά. Ήταν η πρώτη σοβαρή εκδήλωση που διοργανώθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα της. Το λογοτεχνικό της έργο όμως, δεν είναι και τόσο γνωστό στους μαθητές των σχολείων της Βορείου Ηπείρου.
Οι δάσκαλοι των σχολείων της Βορείου Ηπείρου πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες για την διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων ούτως ώστε να γίνει ευρέως γνωστό τόσο το έργο της Κατίνας Παπά όσο και άλλων βορειοηπειρωτών συγγραφέων.
Τελευταία τροποποίηση στιςΠέμπτη, 06 Δεκεμβρίου 2012 16:12
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου