ΣΚΟΠΙΑ: «ΕΦΥΓΕ» Ο ΚΙΡΟ ΓΚΛΙΓΚΟΡΟΦ Εκανε κράτος τα Σκόπια

Η ΠΓΔΜ αποχαιρετά σήμερα τον πρώτο της πρόεδρο. Πέθανε το βράδυ της Πρωτοχρονιάς σε ηλικία 94 ετών. Ήταν αυτός που έβαλε τα Σκόπια στον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ. Επί δικής του προεδρίας υπεγράφη η Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 με την Ελλάδα

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Γκλιγκόροφ αλλά και η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν το γεγονός πως κατόρθωσε να κρατήσει τη χώρα του έξω από τους αιματοβαμμένους γιουγκοσλαβικούς πολέμους που μαίνονταν την περίοδο 1991-1995 σε Σλοβενία, Κροατία και Βοσνία

Ημέρα πένθους η σημερινή στα Σκόπια, καθώς η χώρα αποχαιρετά τον πρώτο της πρόεδρο. Απόλυτα συνυφασμένος με την ίδια την υπόσταση της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, ο Κίρο Γκλιγκόροφ, ο άνθρωπος ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της ΠΓΔΜ τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της (από το 1991, οπότε αυτή ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Γιουγκοσλαβία, έως το 1999), άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 94 ετών, το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, ενώ κοιμόταν στο σπίτι του στην πόλη των Σκοπίων. Η κηδεία του πρόκειται να γίνει σήμερα το μεσημέρι σε στενό οικογενειακό κύκλο.
Βετεράνος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και πολιτικός έμπειρος λόγω της συμμετοχής του στον «σοσιαλιστικό» μηχανισμό του Τίτο (είχε υπηρετήσει σε διάφορα υψηλά κρατικά πόστα με, κυρίως, οικονομικές αρμοδιότητες), ο Γκλιγκόροφ έχει συνδέσει το όνομά του με όλες τις μεγάλες στιγμές στην πορεία της ΠΓΔΜ. Αυτός ήταν ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρός της (ο οποίος μάλιστα διατήρησε τα ηνία για δύο θητείες).
Επιπλέον, αυτός ήταν που την έκανε μέλος του ΟΗΕ (Απρίλιος 1993) και του ΟΑΣΕ (φθινόπωρο 1995), ενώ επί δικής του προεδρίας υπεγράφη και η Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 με την Ελλάδα. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Γκλιγκόροφ αλλά και η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν το γεγονός πως αυτός κατόρθωσε «να κρατήσει τη χώρα του έξω από τους αιματοβαμμένους γιουγκοσλαβικούς πολέμους που μαίνονταν την περίοδο 1991-1995 σε Σλοβενία, Κροατία και Βοσνία».
Σε αντίθεση με άλλους ηγέτες των Βαλκανίων, ο Σκοπιανός είχε προτιμήσει από νωρίς να τηρήσει μια πολιτική στάση «ίσων αποστάσεων» απέναντι στους γείτονες (Σερβία, Αλβανία, Βουλγαρία, Ελλάδα). Ωστόσο, όχι «ίση» αλλά μάλλον «άνιση» η προκλητικά αδιάλλακτη στάση του απέναντι στην Ελλάδα και στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, έμελλε να αποτελέσει την απαρχή μιας διένεξης η οποία παραμένει, ακόμη και σήμερα, αξεδιάλυτη.
Απορριπτικός
Από την πρώτη στιγμή της ανεξαρτητοποίησης των Σκοπίων, ο Γκλιγκόροφ προώθησε την αναγνώριση της χώρας του διεθνώς με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», απορρίπτοντας κάθε εναλλακτική πρόταση (είτε αυτή προερχόταν από τον Μιλόσεβιτς είτε από τον Κίνκελ) και κατηγορώντας τους Ελληνες για δογματισμό και εθνικισμό. Μάλιστα, ο Σκοπιανός έχει υποστηρίξει πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε αποπειραθεί να τον δωροδοκήσει με 1 εκατ. δολ., προκειμένου αυτός να υποχωρήσει στο θέμα του ονόματος.
Ολα αυτά βέβαια πριν από το 1995, οπότε στον απόηχο της υπογραφής της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, ο Γκλιγκόροφ έγινε στόχος δολοφονικής επίθεσης με παγιδευμένο αυτοκίνητο στο κέντρο των Σκοπίων και τραυματίστηκε σοβαρά (έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι).
Μετά την αποχώρησή του από την προεδρία το 1999, ο Γκλιγκόροφ παρέμεινε δραστήριος και έγραψε αρκετά βιβλία, ενώ μόλις πριν από μερικά χρόνια, «άδειασε» τον Γκρούεφσκι, όταν δήλωσε «Σλάβος» και χαρακτήρισε «αστειότητες» τα περί καταγωγής των Σκοπιανών από τον Μέγα Αλέξανδρο.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
gskafidas@pegasus.gr

Εγκλωβισμένος απο τους εθνικιστές στο θέμα της ονομασίας
Δεν τόλμησε την υπέρβαση
Στις εκδηλώσεις που έγιναν τον περασμένο Σεπτέμβριο για τα 20 χρόνια από την ανεξαρτησία του κράτους της ΠΓΔΜ ο εθνικιστής πρωθυπουργός Ν. Γκρούεφσκι και το VMRO-DPMNE έκαναν ό,τι μπορούσαν για να βγάλουν από το «κάδρο» τον Κίρο Γκλιγκόροφ, ως τον πολιτικό που αναλαμβάνοντας πρώτος πρόεδρος της χώρας ηγήθηκε με επιτυχία στις κρίσιμες στιγμές της διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1991 στην προσπάθεια για τη δημιουργία της σημερινής κρατικής οντότητας. Αντίθετα επιχειρούσαν να τοποθετήσουν στη θέση αυτή τον Νίκολα Κλιούσεφ, πρωθυπουργό της χώρας μέχρι τον Αύγουστο του 1992. Eναν πολιτικό που χρόνια αργότερα προσχώρησε στο VMRO-DPMNE, χωρίς να έχει με τίποτα το ανάστημα του Κ. Γκλιγκόροφ.
Από τότε έχει τρέξει πολύ νερό στον μύλο της ΠΓΔΜ. Ο τότε βασικός αντίπαλος της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης (το κόμμα του Γκλιγκόροφ), ο Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι, ηγέτης του εθνικιστικού VMRO-DPMNE και μετέπειτα πρωθυπουργός της χώρας, έγινε εδώ και πολλά χρόνια ιδεολογικός και πολιτικός αντίπαλος του ίδιου του κόμματός του, καταγγέλλοντας τον εξαρχαϊσμό του Ν. Γκρούεφσκι.
Η πίεση, όμως, που ασκούσε τότε η εθνικιστική αντιπολίτευση του Γκεοργκίεφσκι ήταν το επιχείρημα που επικαλούνταν ο Κ. Γκλιγκόροφ όταν η ελληνική πλευρά του καταλόγιζε ότι έπαιζε το παιχνίδι των εθνικιστών και δεν προχωρούσε σε υποχωρήσεις, ώστε να υπάρξει συμβιβασμός στο θέμα της ονομασίας. Καλύπτοντας εκείνα τα γεγονότα από τις αρχές της δεκαετίας του '90, βρεθήκαμε αρκετές φορές στις συναντήσεις που είχε ο τότε πρόεδρος της ΠΓΔΜ με Ελληνες δημοσιογράφους. Σε αυτές προσπαθούσε να δείχνει ότι παίρνει υπόψη του τις ευαισθησίες του ελληνικού λαού, δίνοντας μια εντελώς διαφορετική εκδοχή για την εθνική προέλευση των κατοίκων της χώρας του από τους σημερινούς εθνικιστές του Γκρούεφσκι.
Μιλούσε για τη σλαβική προέλευσή τους, λέγοντας ότι έφτασαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα. Θεωρούσε, όμως, ότι ήταν δικαίωμά τους να αποκαλούνται Μακεδόνες με την έννοια ότι ζουν επί τόσους αιώνες σε μια περιοχή που ονομάζεται Μακεδονία. Πολλοί τότε τον αποκαλούσαν ως «αλεπού» για τους ελιγμούς του.
Είναι γεγονός, πάντως, ότι υπήρξε ένα μεγάλος πολιτικός για τη χώρα του, που την οδήγησε ειρηνικά στην ανεξαρτησία, ελισσόμενος απέναντι στους Αλβανούς και πετυχαίνοντας τα χρόνια εκείνα να κερδίσει τη συμπάθεια του διεθνούς παράγοντα. Δεν τόλμησε όμως την υπέρβαση, ώστε να απεγκλωβιστεί από τους εθνικιστές και να οδηγήσει τη χώρα του σε έναν έντιμο συμβιβασμό με την Ελλάδα, πράγμα αρκετά δύσκολο την περίοδο εκείνη και λόγω των προβλημάτων που υπήρχαν και στην ελληνική πλευρά.
ΧΡ. ΤΕΛΙΔΗΣ
ΠΗΓΗ:  ΕΘΝΟΣ.gr