Ο νυχτερινός ουρανός και το Σύμπαν στη μεγαλύτερη εικόνα της Ιστορίας

Απεικονίζονται 500 εκατ. ουράνια αντικείμενα                                                                                    Επτά εκατομμύρια επιμέρους εικόνες συνθέτουν τη μεγαλύτερη και πιο λεπτομερή εικόνα του νυχτερινού ουρανού και του Σύμπαντος που έχει ποτέ δημιουργηθεί. Η κάθε μία από τις επιμέρους εικόνες έχει ανάλυση 125 εκατ. pixel, που απεικονίζουν κάθε ουράνιο αντικείμενο: άστρα, γαλαξίες, νεφελώματα, κβάζαρ, αστεροειδείς, κλπ.
(φωτογραφία αρχείου - πηγή NASA) Η εντυπωσιακή ψηφιακή εικόνα-χάρτης που έδωσαν στη δημοσιότητα οι αστρονόμοι, θα αποτελέσει το νέο διεθνές «σημείο αναφοράς» για τον ουρανό και έρχεται να αντικαταστήσει, μετά από περίπου μισό αιώνα, μια εικόνα που είχε δημιουργηθεί στη δεκαετία του ΄50 από το τηλεσκόπιο «Πάλομαρ» (Palomar Sky Survey). Η νέα εικόνα περιέχει περίπου δεκαπλάσια σε αριθμό ουράνια αντικείμενα (άστρα, γαλαξίες, νεφελώματα, κβάζαρ, αστεροειδείς κ.α.), σε σχέση με την εικόνα του Πάλομαρ.
Η πολυσύνθετη εικόνα αποτελείται από τη σύνθεση επτά περίπου εκατομμυρίων επιμέρους εικόνων, η κάθε μια από τις οποίες έχει ανάλυση 125 εκατ. εικονοστοιχείων (pixel), που απεικονίζουν κάθε ουράνιο αντικείμενο. Θα χρειάζονταν ενωμένες μισό εκατομμύριο τηλεοράσεις υψηλής ευκρίνειας (high definition) για να δει κανείς σε πλήρη ανάλυση αυτή την εικόνα, η οποία συνολικά έχει περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο «πίξελ».

Η εικόνα, με την ονομασία SDSS-III, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης, σύμφωνα με το BBC, την εφημερίδα Guardian και τη DailyMail, κατέστη εφικτή χάρη στο πλαίσιο του προγράμματος ουράνιας παρατήρησης Sloan Digital Sky Survey, που «χτενίζει», εδώ και περίπου δώδεκα χρόνια, ενδελεχώς τον ουρανό, για να δημιουργήσει τον πιο λεπτομερή «χάρτη» του. Η εικόνα και τα δεδομένα που τη συνοδεύουν είναι δωρεάν προσβάσιμα, όχι μόνο από επαγγελματίες αστρονόμους, αλλά και από κάθε ερασιτέχνη και ενδιαφερόμενο πολίτη.

Περίπου 250 εκατ. άστρα και άλλοι τόσοι γαλαξίες έχουν μέχρι τώρα εντοπιστεί μέσω του προγράμματος αστρονομικής «χαρτογράφησης» Sloan Digital Sky Survey και η νέα εικόνα-χάρτης, που απεικονίζει αυτά τα 500 εκατ. ουράνια αντικείμενα, αναμένεται να αυξήσει σημαντικά αυτό τον αριθμό, καθώς τα νέα δεδομένα θα δώσουν πολλή δουλειά στους απανταχού αστρονόμους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Τα στοιχεία του Sloan Survey είναι αυτά που χρησιμοποιεί και η online υπηρεσία Google Sky, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να «περιδιαβαίνουν» στον ουρανό, όπως στους δρόμους της γειτονιάς τους.

Το «βαρύ πυροβολικό», που ως τώρα βρισκόταν πίσω από τα επιτεύγματα του Sloan Digital Sky Survey, ήταν μια κάμερα 125 εκατ. «πίξελ» (κάθε ένα από τα οποία περιέχει δεδομένα σε πέντε διαφορετικά χρώματα του ορατού φωτός), με την μεγαλύτερη ανάλυση στον κόσμο. Η κάμερα, που πλέον θα «βγει στη σύνταξη» και θα εκτίθεται στο επιστημονικό Μουσείο Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον, ήταν προσαρτημένη σε ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου δυόμισι μέτρων στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ. Τη δουλειά της αναλαμβάνουν πλέον να συνεχίσουν πιο σύγχρονα τηλεσκόπια, με όργανα φασματομετρίας, τα οποία ανακαλύπτουν νέα ουράνια αντικείμενα αναλύοντας το φάσμα του φωτός, που ένα σώμα στον ουρανό εκπέμπει.
Στόχος των αστρονόμων, μέσα από την μελέτη των νέων λεπτομερέστερων εικόνων, είναι να καταλάβουν γιατί το Σύμπαν επεκτείνεται με αυξανόμενο ρυθμό, κάτι που έχει αποδοθεί στη μυστηριώδη «σκοτεινή ενέργεια» και αποτελεί το μεγαλύτερο αίνιγμα σήμερα στην κοσμολογία. Επίσης, η αναζήτηση εξωπλανητών και η ανίχνευση της σκοτεινής ύλης αναμένεται να βοηθηθούν από το νέο ψηφιακό «χάρτη» του ουρανού.
(Πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)                                                                                             ΒΕΛΙΑΧΟΒΟ Β.ΗΠΕΙΡΟΣ   πηγή Ελευθεροτυπία |